In de recent verschenen paper ‘What matters more for employees’ mental health: job quality or job quantity?’ onderzoeken Wang et al. (2021) wat nu het meest belangrijk is voor een goede mentale gezondheid bij werknemers: de kwaliteit van de job of het aantal uren dat men aan een job besteedt. Hierbij combineren ze de effecten van de kwaliteit van de job met de effecten van de uren op de mentale gezondheid, iets dat weinig onderzoek al eerder deed. De data die ze gebruiken is de European Working Conditions Survey van 2015. Hun bevindingen tonen aan dat werkuren weinig gerelateerd zijn aan de mentale gezondheid van de werknemer, maar dat vooral de kwaliteit van de job belangrijk is. Ook de negatieve gevolgen van ondertewerkstelling (minder uren werken dan men eigenlijk zou willen) worden deels opgeheven als de kwaliteit van de job goed is. De paper wil met deze resultaten bijdragen aan het debat rond een kortere werkweek dat recent weer meer aandacht krijgt.
Tijd besteed aan betaald werk
Eerdere literatuur toont al aan dat de tijd die mensen aan hun werk besteden een belangrijke invloed heeft op de mentale gezondheid van werknemers. Zo zouden erg lange werkuren zorgen voor een grotere kans op stress, burn-out, uitputting en depressie en kan het ook negatieve effecten hebben op het gezinsleven, vrije tijd en work-life balans. Aan de andere kant is ondertewerkstelling ook niet goed voor de mentale gezondheid. De auteurs geven aan dat onderzoek naar de werkuren weinig rekening houdt met de kenmerken van de kwaliteit van een job. Deze studies nemen vaak slechts enkele kenmerken mee en focussen zich op ruime categorieën zoals beroepsstatus en jobzekerheid.
Kwaliteit van een job
Los van de werkuren bekeek ook al heel wat literatuur de invloed van de kwaliteit van de job op de mentale gezondheid van werknemers. Deze literatuur, die vanuit verschillende disciplines komt, stelt vast dat bepaalde karakteristieken van een job gerelateerd zijn aan mentale gezondheid. Zo hebben het inkomen, gebruik van vaardigheden in de job, autonomie, zinvol werk, fysieke omgeving, intensiteit van werk etc. een impact op het mentale welzijn van werknemers.
Huidig onderzoek
In deze paper proberen de auteurs de twee bovenstaande eigenschappen van een job te combineren en te onderzoeken wat de impact ervan is op mentale gezondheid. Ze gebruiken hiervoor de zesde golf van de European Working Condition Survey (EWCS6, 2015). Uit deze data selecteerden ze werknemers tussen 18 en 65 jaar die niet meer dan 48 uur per week werkten. Zelfstandigen namen ze niet mee.
Mentale gezondheid, wat hier de afhankelijke variabele is, meten ze met de World Health Organization five items (WHO-5). De onafhankelijke variabelen hebben enerzijds betrekking op de werkuren: de uren die de werknemer werkt (met overwerk en eventueel tweede job) in vier categorieën en de werkuur match (of de werkuren overeenkomen met de wensen van de werknemer), en anderzijds op de kwaliteit van de job: acht job kwaliteit indexen, zijnde index voor vaardigheden en discretie, index voor fysieke omgeving, index voor sociale omgeving, index voor arbeidsintensiteit, index voor vooruitzichten, index voor de kwaliteit van de arbeidstijd, index voor inkomen en index voor zinvol werk.
De auteurs gebruiken voor de analyses een ‘country level fixed effects’ model.
Resultaten
Uit de analyses komen de auteurs tot verschillende bevindingen:
- Wat betreft mentale gezondheid is de kwaliteit van de job veel belangrijker dan de uren die men werkt. Er werden geen significante verschillen gevonden op vlak van mentale gezondheid voor de verschillende categorieën in werkuren. Wel ervaren werknemers die onder- of overtewerkgesteld zijn (in relatie tot hun wensen) een minder goede mentale gezondheid.
- De kwaliteit van de job is belangrijk voor een goede mentale gezondheid. Zinvol en nuttig werk, een goede band hebben met collega’s en een lage werkintensiteit hebben het grootste positieve effect op mentale gezondheid.
- De negatieve gevolgen van ondertewerkstelling worden verwaarloosbaar wanneer men werkt in een kwalitatieve job met een hoog niveau van vaardigheden en vooruitzichten.
- Het belang van de kwaliteit van de job blijft gelijk over de verschillende groepen van werkuren heen.
Uit deze bevindingen leiden de auteurs af dat het van belang is dat de kwaliteit van de job wordt meegenomen in discussies over werktijdverkorting. Enkel het verminderen van de werkuren zal niet automatisch leiden tot een betere mentale gezondheid van werknemers. Vooral de dimensies van zinvol en nuttig werk, de kwaliteit van de sociale omgeving en de job intensiteit zijn cruciaal om te overwegen.